نظریه سلامت اجتماعی کییز
کییز سلامت اجتماعی را ارزیابی و شناخت فرد از چگونگی عملکردش در اجتماع و کیفیت روابطش با افراد دیگر، نزدیکان و گروههای اجتماعی که وی به عنوان عضوی از آنهاست ، تعریف می کند. وی بر این اساس مدل پنج عاملی[1] خویش را مطرح می کند که در آن پنج عامل انسجام ، پذیرش ، شکوفایی ، مشارکت و انطباق اجتماعی شاخص های سلامت را تشکیل می دهند.
كييز بعد سلامت رواني و اجتماعي را نشانه كاركرد مثبت مي خواند و مي گويد اگر فرد شرايط دو بعد سلامت احساسي (احساس خوب و رضايت از زندگي ) و بعد كاركرد مثبت را داشته باشد ، از سلامت رواني برخوردار است. وي اين وضعيت را بالندگي مي نامد. افراد بالنده احساس خوبي به زندگي دارند و در رابطه با ديگران و در جامعه ، فعال و سازنده اند .كييز نبود سلامت رواني را پژمردگي مي خواند. افراد پژمرده ، احساس خوبي به زندگي ندارند و كاركرد رواني و اجتماعي شان مشكل دارد. اين افراد دچار ياس و نوميدي بوده و زندگي خود را پوچ و خالي مي بينند. اين وضعيت با افسردگي تفاوت دارد. كييز در يك تحليل عامل گسترده نشان داد كه بهداشت رواني داراي ابعاد هيجاني ، رواني و اجتماعي است و با توجه به مفهوم پردازيهاي نظري از سلامت اجتماعي يك مدل پنج بعدي قابل سنجش ارائه داد. طبق اين ابعاد فرد سالم از نظر اجتماعي زماني عملكرد خوبي دارد كه اجتماعي را بصورت يك مجموعه معنادار ، قابل فهم و داراي باقوه هايي براي رشد و شكوفايي بداند.احساس كند كه متعلق به گروههاي اجتماعي[2] متعلق به خود است و خود را در اجتماع و پيشرفت ان شريك بداند.محتواي مقياس سلامت اجتماعي وي طيف مثبتي از ارزيابي فرد از تجاربش در جامعه است .اين مقياس جديد با مقياسهاي سلامت اجتماعي در سطح بين فردي (مثل پرخاشگري[3]) و سطح اجتماعي[4] (مثل فقر[5] و جايگاه اجتماعي) تفاوت دارد.
سطوح تحليل |
|||
پيوستار |
فردي |
بين فردي |
اجتماعي |
منفي |
بيگانگي و ناهنجاري اجتماعي |
پرخاشگري و ناآشنايي با قوانين مدني |
فقر ، خودكشي و جرم |
مثبت |
ابعاد سلامت اجتماعي |
مبادله انواع اعتماد و حمايت اجتماعي |
سرمايه اجتماعي و كارآمدي اجتماعي |
شاخص هاي سلامت اجتماعي با توجه به سطوح تحليل و پيوستار انداره گيري (Keyes,2004)
طبق نظر كييز حلقه مفقوده در تاريخچه مطالعات مربوط به سلامت پاسخ دادن به اين سئوال است:
"آيا ممكن است كيفيت زندگي و عملكرد شخصي افراد را بدون توجه به معيار اجتماعي ارزيابي كرد؟"